Zeg vaker “Fuck it!”

Ik wilde graag weer eens Engels lezen.
En voor de verandering non-fictie. Ter ontspanning, zeg maar.

Toen ik mijn 87-jarige moeder (die o.a. Herman Brusselmans leest) vergezelde naar de schitterende nieuwe bibliotheek die dichtbij mijn woonplaats geopend was, greep ik mijn kans en keek daar rond.
Uit de bescheiden hoeveelheid Engelstalige boeken plukte ik twee vooral luchtige romans. In een poging om eens iets niet-informatiefs te lezen.

Dat bleek geen succes. De boeken zijn alweer terug. Na zo’n 20 bladzijden gaf ik het op.
Ik vind mijn ontspanning kennelijk juist in de non-fictie.

Synchroniciteit?

Ik kreeg kort daarna van mijn zus een boek voor mijn verjaardag.

“HUH? Hoe wist jij dat…?” riep ik tijdens het uitpakken.

Ik had kort daarvoor (in het Nederlands) de boeken Fuck it 1 en Fuck it 2 van John C. Parkin gelezen.
In mijn handen had ik het Engelstalige boek: “The subtle art of not giving a F*ck – a counterintuitive approach to living a good life” van Mark Manson.

Zuslief had het niet geweten. Dubbele toevalstreffer.

Ik heb met enorm veel plezier het boek gelezen.

In tegenstelling tot wat je misschien denkt – vandaar in de titel ‘counterintuitive’ ofwel tegendraads – gaat dit boek over zelfontplooiing en dan niét door problemen uit de weg te gaan of altijd gelukkig te zijn, maar juist door te accepteren dat het leven nu eenmaal ook minder leuke kanten heeft.

Pas als je je fouten, angsten en onzekerheden accepteert (met een welgemeend “Fuck it!”), vind je dat waar je zo’n behoefte aan hebt: moed, innerlijke rust en zelfvertrouwen.

Ik kan het niet laten om tijdens het lezen van dit soort boeken aantekeningen te maken.
Handig, want dan kan ik je mooi een samenvatting geven van dit humoristisch geschreven boek vol inzichten en wetenschappelijke onderbouwing.

Geluk is een probleem

Want, zo stelt Manson, onze cultuur is gefocust op onmogelijke verwachtingen. We moeten gelukkiger zijn, gezonder, slimmer, sneller, mooier, rijker, populairder, beter, beter, béter…

Er wordt je vooral ingewreven waar je tekortschiet en faalt. Commercieel handig, want de oplossing is nabij: koop product X. De hele wereld lijkt ons te vertellen dat het geluk ligt in meer, meer, meer, en dat je een fuck moet geven om een nieuwe t.v., een luxere auto, een dure (liefst verre) vakantie.

De sleutel naar een gelukkiger leven is juist een fuck minder geven om dit alles en meer om wat voor jou waar en belangrijk is.

Het tegendraadse in het leven is dat het verlangen naar alleen maar positieve ervaringen juist een negatieve ervaring is en het accepteren van onvermijdelijke negatieve ervaringen een positieve ervaring is. Als je rijker wilt zijn voel je je arm, wie sexier wil zijn voelt zich lomp, etc. Als je je daarentegen ergens niet druk om maakt, lijkt het júist te lukken.

Pijn is fijn

Niet omdat het lekker is, maar omdat juist in moeilijke, pijnlijke momenten je vooruitgang en groei ligt. Pijn in elke vorm is een geweldig hulpmiddel dat duidelijk maakt wat wel en wat niet goed voor je is en wat jou uit balans brengt. Juist je probleem durven aankijken en oplossen brengt geluk. Ervan weglopen het tegengestelde.

Maak van je pijn je gereedschap

Toegeven dat het niet lekker loopt in je leven kan veel lucht geven. Problemen in je leven erkennen, aanpakken en ‘oplossen’ geeft meer bevrediging en geluk dan voor de buitenwereld hoog houden dat alles prima gaat. Je problemen ontkennen en in passiviteit wegzakken brengt je nergens.

Een probleem doorworstelen met al je angst, zorgen, boosheid en wanhoop, met een succesvolle afloop, geeft uiteindelijk meer voldoening dan achterover hangen in de hoop dat het probleem zich op wonderlijke wijze vanzelf zal oplossen (No way, fuck it!).

Pijn maakt ons meestal sterker en geeft meer veerkracht. Angst en verdriet zijn niet noodzakelijkerwijs onwenselijke emoties of signalen van zwakte; vaak zijn ze juist onderdeel van pijn en psychische groei. Net zoals je spierpijn ondergaat om een sterker lichaam te kunnen ontwikkelen.
De pijn ontkennen is je eigen potentie ontkennen.

Meestal zijn we pas tijdens onze diepste momenten bereid om onze waarden te onderzoeken.

Geweldig willen zijn put uit

Manson stelt dat je niet bijzonder of geweldig hoeft te zijn.
Sterker nog, je bént het ook niet.

Jezelf voorhouden dat je bijzonder bent kan uitputtende gevolgen hebben.
We leven in een tijd dat ons voorgehouden wordt dat we allemaal uitzonderlijke, briljante wezens zijn. ‘Gemiddeld’ zijn dient koste wat kost vermeden te worden.

Geen wonder dat zoveel mensen het gevoel hebben tekort te schieten. De media houden ons voor dat we allemaal ergens in uit dienen te blinken om mee te tellen. Dat het ons geboorterecht is om geweldig te zijn. Dagelijks worden we overspoeld met informatie over succes. Dat levert namelijk geld op. Want uiteraard zijn er vele cursussen en methodieken die jou leren hoe je succesvol kunt worden.

Uitzonderlijk lijkt het nieuwe normaal.

Daaraan proberen te voldoen put uit. Wanneer het niet lukt voelen we ons dom, minderwaardig, onzeker en wanhopig omdat we kennelijk niet ‘goed genoeg’ zijn. Gemiddeld zijn (of burgerlijk, stel je voor!) wordt een angstbeeld.

Dit creëert niet alleen narcistisch gedrag (een teveel aan zelfvertrouwen) maar ook slachtoffergedrag (te weinig zelfvertrouwen). In beide gevallen wijk je af van het gemiddelde en krijg je aandacht, want je valt op. Opvallen en ‘iets bereiken’ wordt zó belangrijk gemaakt, dat we er alles voor over hebben om maar niet gemiddeld te zijn.

Bewijsdrang, het gevoel nooit te voldoen, constant op je tenen lopen, geeft een behoorlijke dosis stress. Juist door te accepteren dat je leven voor het grote deel heel gemiddeld is en dat dat helemaal OK is, zal na enige gewenning een enorme last van je schouders vallen. Je zult veel meer genieten van de gewone, kleine dingen. Van vriendschappen, een boek lezen, wandelen – allemaal hele gewone dingen, die er uiteindelijk het meest toe doen.

Wormen en maden

Grapje, met een knipoog naar mijn zus die als kind van een jaar of 8 thuiskwam uit school met de mededeling dat ze niets had gesnapt van de les over ‘Wormen en maden’. Bleek dat ze het gehad hadden over normen en waarden…

Manson legt uit dat de waarden die jij hanteert in je leven jouw persoonlijke maatstaven bepalen voor succes of falen.

Er is geen ultieme waarheid.

Hooguit kun je toegeven dat je het vandaag iets minder mis had dan gisteren. En morgen weer wat minder dan vandaag. Dat heet groei. Of ontwikkeling, zo je wilt. Je kunt hooguit ervaren wat waar is voor jóu. En zo hebben we allemaal vanuit onze eigen visie en ervaring ‘gelijk’.

Zeker weten is de vijand van groei. Acceptatie van de onvermijdelijke imperfectie van onze waarden is cruciaal om te kunnen groeien. Niet-gelijk-hebben brengt de mogelijkheid tot verandering.

Het gaat zelfs verder. Je weet nooit zeker of een ervaring ‘positief’ of ‘negatief’ is. De moeilijkste momenten blijken later soms de meest motiverende en dus meest positieve.

Wat ons brein produceert zien we als waarheid – zélfs als we een bewijs zien dat het tegenspreekt. Het meeste van wat we als waar aannemen blijkt onjuist. Ons geheugen vervormt ervaringen. Verhalen kunnen groeien en veranderen. En we geloven het zelf ook nog!

Ons brein is niet zozeer accuraat als efficiënt. Het beoordeelt alles op basis van eerdere ervaringen, je gemoedstoestand en je visie op het leven. Je brein blijkt zelfs in staat om onjuiste herinneren te verzinnen. Vaak om in de slachtofferrol te blijven, teneinde geen verantwoordelijkheid te hoeven nemen.

Ik heb nou eenmaal gelijk!

Toegeven dat je iets niet weet of dat je het mis hebt is de enige manier om werkelijk te veranderen of groeien.

Dat wat onze identiteit bedreigt proberen we te vermijden. Dat geldt voor negatieve én positieve dingen in het leven. Een miljoen winnen kan je identiteit bedreigen, net zozeer als al je geld kwijtraken. Het bedreigt het beeld dat je van jezelf hebt, van de waarden die we ons toegeëigend hebben. We beschermen onze waarden, onderbouwen en onderhouden ze.

Onze overtuigingen onder ogen zien is de enige manier om te kunnen veranderen. Roest dus niet vast in je identiteit maar blijf altijd open staan voor verandering. De uitroep “Ja maar, zo ben ik nou eenmaal!” houdt elke vorm van groei tegen. Wanneer je alle verhalen over jezelf loslaat bevrijd je jezelf.

Jezelf ‘anders’ vinden, ook bij negatieven gedachten over jezelf, is niets anders dan jezelf onderscheiden van andere mensen. Als jij het idee hebt dat jij – omdat je anders bent – anders behandeld dient te worden, is dat een vorm van narcisme. Deze instelling, dat je op van alles ‘recht hebt’ en dat de wereld jou iets verschuldigd is, brengt je niet verder.

De enige manier om iets in je leven te veranderen is durven toegeven dat je het misschien aan het verkeerde eind hebt. Een dergelijke fuck it naar jezelf vergt inzicht, inspanning, eerlijkheid en nederigheid en is weliswaar aanvankelijk de moeilijkste en pijnlijkste weg, maar brengt gezonde en gelukkige relaties (ook met jezelf), gebaseerd op vertrouwen en respect.

Omdat deze weg van eerlijkheid en inzicht stukken pittiger is kiezen de meeste mensen domweg voor het ‘gelijk willen hebben’. Veel van je vernietigende gedrag komt voort uit onzekerheid. Als het voelt dat jij het in je eentje tegen de hele wereld moet opnemen, ben je waarschijnlijk vooral in gevecht met jezelf.

Durven te falen = durven te slagen

Verander je waarden en je verandert je eigenwaarde.
Een proces kiezen als waarde (zoals altijd eerlijk zijn) geeft meer voldoening en levenslust dan een materieel doel als waarde (een nieuwe auto).

Angst, zorgen en verdriet zijn noodzakelijke pijn die bij psychologische groei horen. Pas wanneer alles mis lijkt te gaan, wanneer alles wat waar en normaal leek te zijn precies het tegengestelde blijkt, durven we met een heldere, objectieve blik naar ons leven te kijken.

Tegelijkertijd is angst om te falen juist dát wat ons tegenhoudt om te veranderen.

Als je iets nieuws gaat proberen, een nieuwe waarde, zul je een nieuwe vorm van pijn (angst, falen) ervaren. Het hoort er bij. Verwelkom het en handel desondanks. Het enge gevoel dat je niet weet waar je aan begint, of je wel goed doet, hoort er gewoon bij!

Life is about not knowing and then doing something anyway – Mark Manson

Fuck it, dóe iets!

Als je niet weet waar te beginnen bevries dan niet, maar roep “Fuck it!” en begin gewoon érgens.
Dan komen de ideeën en de zin vanzelf. Motivatie leidt niet alleen tot actie, maar actie ook tot motivatie. Door in actie komen, al is het maar een kleine handeling, zal deze leiden tot de volgende en de volgende…

Word je eigen bron van inspiratie en motivatie door in actie te komen.

Ergens aandacht aan geven, geeft het leven betekenis. Keuzes maken houdt in dat je ook dingen/mensen/mogelijkheden zult moeten afwijzen. Uiteindelijk definieer je jezelf ook door hetgeen je afwijst. Wie goed zijn grenzen kan aangeven gaat de confrontatie aan. Heb je vage grenzen dan vind je het angstaanjagend en pas je je gedrag steeds aan om de harmonie te behouden.

In een gezonde relatie wordt niet gemanipuleerd, maar ondersteunen partners elkaar in hun individuele groei. Conflict laat ons zien wie er onvoorwaardelijk voor ons is en wie er alleen maar is om eigen voordeel te halen. Elkaar genoeg vertrouwen om je grenzen aan te kunnen geven (de ultieme fuck it!) is de basis voor elke gezonde relatie.

Tot slot nog een paar tips van Mark Manson voor een goed leven:

1. Neem de verantwoordelijkheid voor alles in je leven, ongeacht wie het veroorzaakt heeft. Al is iets niet jouw schuld, je bent wel verantwoordelijk voor hoe je ermee omgaat.
2. Geef toe dat je het niet zeker weet. Het is niet erg om onzeker te zijn.
3. Je bent niet perfect en het is OK om te falen.
4. Durf nee te zeggen én om een afwijzing te incasseren, om aan te geven wat je wel en niet wilt in het leven.
5. Erken dat je sterfelijk bent.